Michael Neuhold Homepage
Startseite > Neugriechische Grammatik > Numeralia

Numeralia


Deklination

m f n
Nom. ένας μία, μια ένα
Gen. ενός μιας ενός
Akk. ένα(ν) μία, μια ένα
m/f n
Nom. τρεις τρία
Gen. τριών
Akk. τρεις τρία
m/f n
Nom. τέσσερ(ε)ις τέσσερα
Gen. τεσσάρων
Akk. τέσσερ(ε)ις τέσσερα
Arab. Gr.Grundzahlen Ordnungszahlen Präfixe
0 μηδέν
1 αʹ ένας, μία, ένα πρώτος μονο-
2 βʹ δύο (δυο) δεύτερος (fem. δεύτερη, K. δευτέρα) δι-
3 γʹ τρεις, τρία τρίτος τρι-
4 δʹ τέσσερ(ε)ις, τέσσερα τέταρτος (K. fem. τετάρτη) τετρα-
5 εʹ πέντε πέμπτος πεντα-
6 στʹ (ϛʹ) έξι έκτος εξα-
7 ζʹ εφτά (K. επτά) έβδομος (K. fem. εβδόμη) εφτα-, επτα-
8 ηʹ οχτώ (K. οκτώ) όγδοος (K. fem. ογδόη) οκτα-, οχτα-
9 θʹ εννιά (K. εννέα) ένατος (K. fem. ενάτη) εννια-
10 ιʹ δέκα δέκατος (K. fem. δεκάτη) δεκα-
11 ιαʹ έντεκα (ένδεκα) ενδέκατος εντεκα-
12 ιβʹ δώδεκα δωδέκατος δωδεκα-
13 ιγʹ δεκατρείς, δεκατρία δέκατος τρίτος
14 ιδʹ δεκατέσσερ(ε)ις, δεκατέσσερα δέκατος τέταρτος δεκατετρα-
15 ιεʹ δεκαπέντε δέκατος πέμπτος δεκαπεντα-
16 ιστʹ δεκαέξι (δεκάξι) δέκατος έκτος δεκαεξα-
17 ιζʹ δεκαεφτά (δεκαεπτά) δέκατος έβδομος δεκαεπτα-
18 ιηʹ δεκαοχτώ (δεκαοκτώ) δέκατος όγδοος δεκαοκτα-
19 ιθʹ δεκαεννιά (δεκαεννέα) δέκατος ένατος
20 κʹ είκοσι εικοστός εικοσα-
21 καʹ είκοσι ένας, ~ μία, ~ ένα εικοστός πρώτος
22 κβʹ είκοσι δύο (~ δυο) εικοστός δεύτερος
23 κγʹ είκοσι τρεις, ~ τρία εικοστός τρίτος
24 κδʹ είκοσι τέσσερ(ε)ις, ~ τέσσερα εικοστός τέταρτος εικοσιτετρα-
25 κεʹ είκοσι πέντε εικοστός πέμπτος
26 κστʹ είκοσι έξι εικοστός έκτος
27 κζʹ είκοσι εφτά (~ επτά) εικοστός έβδομος
28 κηʹ είκοσι οχτώ (~ οκτώ) εικοστός όγδοος
29 κθʹ είκοσι εννιά (~ εννέα) εικοστός ένατος
30 λʹ τριάντα τριακοστός τριαντα-, K. τριακοντα-
40 μʹ σαράντα τεσσαρακοστός
50 νʹ πενήντα πεντηκοστός
60 ξʹ εξήντα εξηκοστός
70 οʹ εβδομήντα εβδομηκοστός
80 πʹ ογδόντα (ογδοήντα) ογδοηκοστός
90 ϟʹ ενενήντα ενενηκοστός
100 ρʹ εκατό(ν) εκαστοστός εκατοντα-, εκατο-
101 ραʹ εκατόν ένας, ~ μία, ~ ένα εκαστοστός πρώτος
200 σʹ διακόσιοι, διακόσιες, διακόσια διακοσιοστός
300 τʹ τριακόσιοι, -ιες, -ια (τρακόσιοι) τριακοσιοστός
400 υʹ τετρακόσιοι, -ιες, -ια τετρακοσιοστός
500 φʹ πεντακόσιοι, -ιες, -ια πεντακοσιοστός
600 χʹ εξακόσιοι, -ιες, -ια εξακοσιοστός
700 ψʹ εφτακόσιοι, -ιες, -ια εφτακοσιοστός
800 ωʹ οχτακόσιοι, -ιες, -ια οχτακοσιοστός
900 ϡʹ εννιακόσιοι, -ιες, -ια εννιακοσιοστός
1000 ͵α χίλιοι, χίλιες, χίλια χιλιοστός χιλια-, χιλιο-
2000 ͵β δύο χιλιάδες δισχιλιοστός
3000 ͵γ τρεις χιλιάδες τρισχιλιοστός
4000 ͵δ τέσσερ(ε)ις χιλιάδεςτετρακισχιλιοστός
5000 ͵ε πέντε χιλιάδεςπεντακισχιλιοστός
6000 ͵στ (͵ϛ) έξι χιλιάδεςεξακισχιλιοστός
7000 ͵ζ εφτά (K. επτά) χιλιάδεςεπτακισχιλιοστός
8000 ͵η οχτώ (K. οκτώ) χιλιάδεςοκτακισχιλιοστός
9000 ͵θ εννιά (K. εννέα) χιλιάδεςεννεακισχιλιοστός
10.000͵ι δέκα χιλιάδες δεκακισχιλιοστός
100.000͵ρ εκατόν χιλιάδες εκατοντακισχιλιοστός
200.000͵σ διακόσιες χιλιάδες διακοσιακισχιλιοστός
1.000.000 ένα εκατομμύριο εκατομμυριοστός
3.000.000 τρία εκατομμύρια
1.000.000.000 ένα δισεκατομμύριο δισεκατομμυριοστός

Das Griech. benutzt also im Prinzip die Kurze Leiter. Als Kurze Leiter bezeichnet man das Zahlenbenennungssystem, bei dem (wie im US-Engl.) mit jedem Wechsel des Präfixes ein Sprung um tausend gemacht wird. Bei der Langen Leiter dagegen beträgt der Sprung (wie im Dt.) eine Million. Die Zahlennamen im US-Engl. sind bekanntlich: million, billion (Milliarde), trillion (Billion), quadrillion (Billiarde), quintillion (Trillion), sextillion (Trilliarde), septillion, octillion, nonillion, decillion usw. Doch ist alles jenseits von billion ungebräuchlich. (S. dazu ausführlich die Wikipedia-Artikel Lange und kurze Leiter und Zahlennamen, sowie den Telepolis-Artikel Von Billionen und Milliarden.)

Zusammensetzung mit Präfixen

Die Präfixe werden verwendet für Zusammensetzungen u.a. mit:

-πλάσιος, -διπλος-fach
-χρονος, K. -ετής-jährig
-μην(ιαί)ος-monatig
-ήμερος -tägig
-ωρος -stündig
-λεπτος -minütig
-γων(ικ)ος -eckig
-ψήφιος -stellig
-χρωμος -farbig
-τομος -bändig
-σέλιδος -seitig
-στιχος -zeilig
-ποδος -beinig
-χειρος, -χειρας-armig
-όφθαλμος -äugig
-κεφαλος -köpfig
-μελής -gliedrig, -köpfig (Anzahl der Mitglieder)
-φυλλος -blättrig
-πλευρος -seitig
-φωνος -stimmig
-χορδος -saitig
-γλωσσος -sprachig
-σύλλαβος -silbig
-διάστατος -dimensional
-πολικός -polig
-μερής -teilig
-ώροφος -stöckig
-κλινος -bettig
-πορτος -türig
-θέσιος -sitzig
-τροχος -rädrig
-κινητήριος-motorig
-κοπος -schneidig

Diese Bildungen sind nur im wörtlichen Sinne zu verstehen: μονοσύλλαβος bedeutet aus einer Silbe bestehend (Wort); einsilbig = wortkarg, nicht gesprächig (Mensch) heißt dagegen (ο)λιγόλογος. μονόφωνος heißt mit einer Stimme (gesungen) (Musikstück), einstimmig = ohne Gegenstimme (Beschluss) heißt ομόφωνος.

Bildungen mit -μιση

Die Grundzahlen können mit -μιση, -μισι (die Schreibungen schwanken) -einhalb zusammengesetzt werden. Die fem. Formen werden auch zur Angabe der Uhrzeit – neben der Wendung μία και μισή (erg. ώρα) (eine und halbe [Stunde]=) halb zwei, δύο και μισή, τρεις και μισή usw. – verwendet:

Form Zahl Uhrzeit
(ενάμισης,) μιάμιση, ενάμισι eineinhalb halb zwei
δυόμιση, -μισι zweieinhalb halb drei
τρ(ε)ισήμιση, τριάμιση dreieinhalb halb vier
τεσσερ(ε)ισήμισι, τεσσεράμισι viereinhalb halb fünf
πεντέμισι halb sechs
εξίμισι halb sieben
εφτάμισι halb acht
οχτώμισι halb neun
εννιάμισι halb zehn
δεκάμισι halb elf
εντεκάμισι halb zwöf
δωδεκάμισι halb eins

Das mask. ενάμισης habe ich nur im Pons Kompaktwörterbuch gefunden.

Wie das Engl. rechnet das Griech. bis zur halben Stunde von der vorigen Stunde weg, ab dann von der folgenden Stunde. Das Dt. rechnet ab der halben Stunde von der folgenden Stunde weg, in manchen Gebieten des deutschsprachigen Raumes sogar generell. Die Stundenangaben im Griech. sind Fem. Pl., weil ώρες Stunden mitzudenken ist.

Griech. Engl. Deutsch
τρεις και τέταρτο a quarter past three Viertel nach drei Viertel vier
τρεις και μισή half past three halb vier
τεσσερεις παρά τέταρτο a quarter to four Viertel vor vier dreiviertel vier

Bildungen mit -αρ-

Mit dem Suffix -αρ- werden von der Grundzahl Substantive gebildet:

Das Neutr. auf -αρι entspricht dem Dt. Zweier, Dreier usw. (im Lotto, beim Würfeln, Kartenspiel, bei Werkzeugschlüssel usw.).
το δυάρι Zweier; Zweizimmerwohnung
το τριάρι Dreier; Dreizimmerwohnung
το τεσσάρι Vierer
το πεντάρι Fünfer
το εξάρι Sechser
το δεκάρι Zehner; Zehner(l) (Zehncentstück); Eins (Schulnote)
το πενηντάριFünfziger
Die Fem. auf -αρα bezeichnen u.a die Centmünzen (ursprl. Lepta).
η δυάρα Zweier(l) (2-Lepta-Münze), Heller (d.h. Münze geringen Wertes), pl. Zweierpasch (zwei Würfel gleicher Augenzahl)
η τριάρα drei Tage Arrest, pl. Dreierpasch
η πεντάρα Fünfer(l) (Fünfcentstück), Heller
η δεκάρα Zehner(l) (Zehncentstück)
Die Neutr. auf -αρικο bezeichnen Geldscheine. Diese Wörter wurden ursprl. für die Drachmenmünzen und -scheine verwendet, werden jetzt aber auch für den Euro gebraucht.
το τάλιρο (< dt. Taler)Fünfer (früher: Fünfdrachmenstück, jetzt: Fünfeuroschein)
το δεκάρικοZehner (früher: Zehndrachmenstück, jetzt: Zehneuroschein)
το εικοσάρικοZwanziger (Zwanzigeuroschein)
το πενηντάρικοFünfziger (Fünfzigeuroschein
το εκατοστάρικοHunderter (Hunderteuroschein)
το πεντακοσάρικοFünfhunderter (Fünfhunderteuroschein)
το χιλιάρικοTausender (früher: Tausenddrachmenschein)
Die Subst. auf -αρης bezeichnen "runde" Altersstufen.
ο εικοσάρης, η -ρα Zwanzigjähriger, -e
ο τριαντάρης, η -ρα Dreißigjähriger, -e
ο σαραντάρης, η -ρα Vierzigjähriger, -e
ο πενηντάρης, η -ρα Fünfzigjähriger, -e
ο εξηντάρης, η -ρα Sechzigjähriger, -e
ο εβδομηντάρης, η -ραSiebzigjähriger, -e
ο ογδοντάρης, η -ρα Achtzigjähriger, -e

Redewendungen

Merke: και τα δύο (βιβλία) beide (Bücher), και οι τρείς (άντρες) alle drei (Männer) usw., ένας ένας einzeln, einer nach dem anderen.


Autor: Michael Neuhold (E-Mail-Kontakt)
Letzte Aktualisierung: 14. Mai 2016